معنی حرز در لغت چیست؟ – مجرب ترین و معروف ترین حرزها

معنی حرز در لغت چیست؟ – مجرب ترین و معروف ترین حرزها

در این پست از سایت دعاشفا معنی حرز در لغت چیست؟ – مجرب ترین و معروف ترین حرزها را قرار داده ایم.حرز در لغت حرز به معنای حفظ کردن و محافظت می باشد.حرزهای زیادی از ائمه معصومین (علیهم السلام) و گاها صحابه آنها نقل شده است که بعضی از انها معروف تر هستند .برای آشنایی با معنی حرز و مجرب ترین حرزها با ما در ادامه مطلب همراه باشید.

معنی حرز در لغت چیست؟ – مجرب ترین و معروف ترین حرزها,معنی حرز در لغت نامه,معنی حرز در لغت نامه دهخدا,حرز در لغت,معنی حرز در لغت نامه,حرز لغت نامه,مجرب ترین حرز,حرز مجرب,حرز مجرب امام جواد,حرز مجرب للرزق,حرز مجرب للعين والحسد,حرز مجرب لبكاء الأطفال,حرز مجرب لبكاء الطفل,حرز مجرب امام جواد ع,حرز مجرب للحمل

معنی حرز در لغت چیست؟ – مجرب ترین و معروف ترین حرزها

معنای لغوی حرز در کتب لغت عربی

1 – حفظ کردن، محافظت:

الف: در کتاب العین جلد سوم صفحه 157؛ حرز به معنای حفظ کردن و محافظت می باشد.
و الحِرْز: ما أَحْرَزْت‏ في موضع من‏ شي‏ء، تقول: هو في‏ حِرْزِي‏. و احْتَرَزْت‏ من فلان.

ب: در کتاب معجم مقاییس اللغة جلد دوم صفحه 38؛ حرز به معنای حفظ و محافظت می باشد.

حرز: الحاء و الراء و الزاء أصلٌ واحد، و هو من الحِفْظ و التَّحفظ يقال حَرَزْتُه‏[1] و احترزَ هو،أى تحفَّظَ و الجمع‏ أحْراز. قلنا: و هذا شى‏ء لا يعرَّج عليه و لا مَعْنَى له.

ج: در کتاب الماء جلد اول صفحه 307؛ حرز به معنای حفظ کردن میباشد.
حرز: تَحَرَّزت‏ عليه: تحفّظت.

د: در کتاب اساس البلاغه صفحه 121؛ حرز به معنای محافظت کردن می باشد.
حرز
أحْرَزَ الشي‏ءَ في وعائه، و أحْرَزَ فلان نصيبَه. و مكان‏ حَرِيزٌ: حصين. و هتك
السارق‏
الحِرْزَ. و احترزْ من العدوّ و تحرّزْ: تحفّظْ. و حَرِّزوا أنفسكم: احفظوها

2- پناهگاه:

در کتاب المحیط فی اللغه جلد ۳ صفحه ۷؛ به معنی پناهگاه آمده است.
حرز:
الحِرْزُ: ما أحْرَزْتَ‏ من مَوْضِعٍ. و احْتَرَزْتُ‏: جَعَلْتُ نَفْسِي في‏ حِرْزٍ.
و مكانٌ‏ حَرِيْزٌ. و قد حَرُزَ حَرَازَةً و حِرْزاً[145].

3- جایگاه محکم:

الف: در کتاب لسان العرب جلد ‏5 صفحه 333؛ به معنای جایگاه محکم آمده است.
حرز:
الحِرْز: الموضع الحصين. يقال: هذا حِرْزٌ حَرِيزٌ. و الحِرْزُ: ما أَحْرَزَك‏ من
موضع و غيره.
تقول: هو في‏ حِرْزٍ لا يُوصَل إِليه.

ب: در کتاب مجمع البحرین جلد 4 صفحه 15؛ حرز به معنای جایگاه محکم آمده است:
«حرز، مفرد است، جمع آن، احراز و در لغت، به معنای پناهگاه، جاى محکم و استوار، و هر چیزی که انسان را حفظ کند و انسان در آن پناه گیرد آمده است».
(حرز)
الحِرْزُ بالكسر: الموضع الحصين، و منه سمي التعويذ حِرْزاً، و الجمع‏ أَحْرَاز كأحمال.
وَ فِي الدُّعَاءِ” اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا فِي‏ حِرْزٍ حَارِزٍ”. أي في كهف منيع

ج: در کتاب المعجم الوسیط جلد اول صفحه 166؛ حرز به معنای جایگاه محکم آمده است
الحرز:
الوعاء الحصین یحفظ فیه الشیء و المکان المنیع یلجا الیه .

د: در فرهنگ ابجدی صفحه 324؛ حرز به معنای جایگاه محکم و دژ استوار آمده است.

الحِرْز:
آنچه كه در آن چيزهايى نگهدارى شوند مانند صندوق، آنچه كه باعث
جلوگيرى از گُم شدن يا تلف شدن شود، دژِ استوار.

معنای لغوی حرز در کتب لغت فارسی

1-جای استوار و امن و مطمئن:

الف: در کتاب فرهنگ معین جلد اول صفحه 587؛ حرز به معنای جای استوار آمده است.

1- جای استوار. ۲ – پناهگاه. بهره ، حظ ، نصیب. دعایی که بر کاغذی نویسند و با خود دارند بازوبند، جشم آویز ، تعویذ ، ج: احراز

ب: دانشنامه اسلامی: در این کتاب حرز به معنای جای مطمئن آمده است؛

«به عبارت دیگر به جایی می گویند که چنان محصور و محکم باشد که اگر کسی بدان وارد شود از گزندها و خطرها مصون بماند. حرز به این مفهوم، به معنای محلّ امن و مطمئن جهت حفظ مال از دستبرد دیگران است؛ از این رو، هنگامی که چیزی را در جای مطمئنی می گذارند و بدین وسیله آن را از دستبرد دیگران محفوظ می دارند، می گویند آن را احراز کرده اند. حرزِ هر مالی در عرف متناسب با آن مال است، به عنوان مثال، حرز طلا و جواهر، پول و اشیای قیمتی، صندوق محکم قفل دار؛ حرز لوازم خانه و اجناس درون مغازه، اتاق، کمد و مغازه و حرز چهار پایان محلّ نگهداری آن ها، مانند طویله و اسطبل است. بنابراین، جاهایی که آمد و شد در آن ها همگانی است، مانند حمام ها، کاروانسراها، قهوه خانه ها، مهمانسراها و مساجد، حرز محسوب نمی گردند. دفن کردن مال در زیر زمین حرز آن محسوب می شود؛ لیکن برخی، آن را به دفن کردن در آبادی مقید کرده و دفن در بیابان را حرز ندانسته اند. قبر برای کفن نیز حرز محسوب می شود.»

ج: دانشنامه آزاد پارسی:

حرز در این کتاب به معنای جای امن و مکان حفاظت شده است.

۲- پناهگاه:

الف: در صفحه 453 کتاب فرهنگ فارسی عمید؛ حرز در این کتاب به معنای پناهگاه آمده است.

ب: در کتاب فرهنگ معین جلد اول صفحه 587؛ به معنای پناهگاه هم آمده است. معانی ذکر شده در این کتاب چنین اند:

۱ – جای استوار. ۲ – پناهگاه 3- بهره 4- حظ و نصیب. دعایی که بر کاغذی نویسند و با خود دارند.

3- حفظ کردن، نگهبانی کردن، نگه داشتن:

در صفحه 453 کتاب فرهنگ فارسی عمید؛ حرز به معنی حفظ و نگهبانی و نگه داشتن آمده است. معانی ذکر شده در این کتاب چنین اند:
1- جای محکم و استوار 2- پناهگاه و جایی که چیزی را در آن حفظ کنند 3- تعویذ و دعایی که در کاغذ بنویسند و همراه خود نگاه دارند.

حرز در شریعت

در دین مبین اسلام اعتقاد به وجود بلا و آفات در زندگی روزمره بشر و تلاش برای رفع آنها با استمداد از مسائل غیبی جایگاه خاصی دارد. در بین متکلمین بحث قضا و قدر و دفع بلا مطرح می شود. در بین اخلاقیون و مکاتب اخلاقی صحیح ، به اهمیت دعا و نیایش برای دفع ضرر واقعی و محتمل اشاره می شود و فلاسفه اسلامی به آن در راستای مبحث شر و خیر می پردازند. در این بین اما ائمه بزرگوار ما (علیهم السلام) نیز برای آنکه از خود و پیروان خود بلایا و آسیب های زمینی و آسمانی را دور سازند مسائل مختلفی را راهکار قرارداده اند. این راهکارهای معنوی که در شریعت اسلام بر پایه دعا و تعویذ می باشد و باعث دفع شر و آفات می شود را حرز گویند.
مانند اینکه امام صادق(علیه السلام) از امام علی(علیه السلام) نقل فرمودند که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، امام حسن و امام حسین(ع) را رقیه نمودند به این کلمات و فرمود: «أُعِیذُکُمَا بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ وَ أَسْمَائِهِ الْحُسْنَى کُلِّهَا عَامَّه مِنْ شَرِّ السَّامَّه وَ الْهَامَّه وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ عَیْنٍ لَامَّه وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ». سپس پیغمبر (ص) رو به ما کرده فرمود: ابراهیم (علیه السلام) این‌گونه حضرت اسماعیل و اسحاق را در پناه خدا می‌نهاد. (الکافی، جلد2، ص569)

حرز در اصطلاح

بعد از آنکه معنای لغوی حرز و مفهوم آن در شریعت را بررسی کردیم، در گام بعد به بررسی معنای اصطلاحی حرز می پردازیم.

1- معنای اصطلاحی حرز در کتاب اصول کافی

در کتاب اصول کافی جلد چهارم، صفحه 357 آمده است: «حرز در اصطلاح، به دعاهایى گفته می‌شود که خواندن یا نوشتن و همراه داشتن آنها موجب جلوگیری از ترس، چشم زخم، بلا و دردها، جانوران موذى و درندگان، می‌شود».

2- معنای اصطلاحی حرز در ترجمه کتاب شریف اصول کافی

جناب سید جواد مصطفوی در ترجمه کتاب شریف اصول کافی در باب حرز و تعویذ درباره حرز و تعویذ می فرماید:
«حرز بمعناى پناهگاه و جاى محكم و استوار و دعائى كه بر كاغذ نويسند و براى دفع چشم زخم يا دفع بلا همراه خود نگهدارند آمده، و تعويذ هم معانى شبيه حرز دارد و بمعناى پناه دادن نيز آمده و مقصود در اينجا چنان كه از دعاهائى كه مى‏آيد معلوم گردد دعاهائى است كه با خواندن يا نوشتن و همراه كردن آنها انسان از دردها و يا جانوران موذى و درندگان و ترس و ديگر چيزها در امان ماند».
(الكافي، ج‏2، باب الحرز و العوذة، ص : 568)

3- معنای اصطلاحی حرز در کتاب تحفه الاولیاء

جناب محمد علی اردکانی در کتاب تحفه الاولیاء که ترجمه کتاب شریف اصول کافی است در باره حرز میفرماید:
«حرز-به كسر حاء و سكون راء-، پناهگاه و جاى استوار و تعويذات و عوذه- به ضمّ عين-، افسون و تعويذ باشد. و بعضى از اهل لغت در شرح تعويذ مى‏گويد كه: آن معروف است؛ يعنى دعايى و آيتى كه به كاغذ نوشته، كه در فقره بگيرند و در بازو بندند براى دفع بلا». (مترجم)
(تحفة الأولياء (ترجمه أصول كافى)، ج‏4، ص: 533)

4- تعریف حرز از دیدگاه فقها:

هر چند مفهوم اصطلاحی حرز از معنای لغوی آن دور نیست، به هر حال در تعریف حرز در بین فقها دو تعریف وارد شده است که عبارتند از:

الف) تعریف مشهور:

در تعریف حرز، مشهور فقها گفته‌اند: «حرز مکانی مغلق (مکانی که بسته شده و ورود به آن مشکل باشد) یا مقفل (قفل زده شده و بسته است) و از چشم اشخاص مخفی باشد».

ب) تعریف غیر مشهور:

در مقابل این نظریه، اندیشه‌ی شیخ طوسی (رحمة‌الله‌علیه) است. ایشان در کتاب النهایه فی الفقه و الفتوی ص 714؛ حرز را این گونه تعریف کرده‌اند: «و الحرز هو کل موضع لم یکن لغیر المتصرف فیه الدخول فیه الا باذنه او یکون مقفلا» یعنی حرز عبارت است از جایی که غیر شخص متصرف مجاز به ورود در آن نیست؛ مگر با اذن او یا جایی که بر در آن قفل زده شده باشد.» شیخ رحمة‌الله‌علیه در برخی از کتاب‌هایش این نظریه را به فقها نسبت داده و فرموده است: اصحاب ما بر این نظرند».

توضیح برخی واژگان متشابه با کلمه حرز

1- دعا

در کتاب معجم مقابیس اللغه ذیل واژه “دعو” چنین آمده که: «دعا کلمه‌ای عربی به معنای مایل ساختن چیزی به سوی خود با صدا و کلام است». جوهری در الصحاح جمع آنرا “ادعیه” گفته است. در کتاب التبیان جلد صفحه 424 آمده: «دعا درخواست انجام کاری از مدعوّ (خوانده شده) به صورت جمله امر و نهی یا در قالب جمله خبری، (مانند غَفَر اللهُ لَک) است. فرق دعا با امر این است که در دعا مرتبه مخاطب فراتر از دعا کننده و در امر، فروتر است».

2-تعویذ

در کتاب التحقیق فی کلمات القرآن ج ‏8، ص 258 چنین آمده که: «تعویذ» مصدر باب تفعیل است. صیغه ثلاثی مجرد آن به معنای پناه بردن به چیزی است، از شرّی که با آن مواجه شده است. اما در تعریف اصطلاحی آن در لسان العرب ج‏ 3، ص 499 آمده: دعایی که برای دفع شرّ نوشته می‌شود و چون به آن پناه می‌برند، به آن تعویذ می‌گویند. در صفحه 629 کتاب فرهنگ ابجدی هم چنین آمده که: «به کار دعا نوشتن و آویختن آن بر کسی دیگر، نیز تعویذ گفته می‌شود». سیدبن طاووس در کتاب مهج الدعوات دعای منسوب به امام جواد (علیه السلام) را “حرز” نامیده ولی در کتاب الامان من اخطار الاسفار و الازمان در قالب کلمه “عوذه” آورده است که نشان از یکی بودن این دو واژه در مفهوم است.

2- حجاب

علامه مصطفوی در مورد واژه «حجاب» در کتاب التحقیق فی کلمان القرآن الکریم، ج 2، صفحه 167می فرماید: «حجاب نیز که به معنای پوشش است، به چیزی گفته می‌شود که بین دو چیز حائل می‌شود و مانع برخورد آن دو با هم می‌شود». لذا طبق بیان کتاب فرهنگ لغت ابجدی در صفحه 319؛ «به حرز یا دُعایی که براى دفع آفت یا چشم زخم بر خود آویزند نیز حجاب گفته می‌شود».

3- رُقیِه

از مجموع آنچه به دست می آید: در کتب لغت رُقیِه را به معنی دعا، تعویذ یا افسون تعریف نموده اند. مانند تعریف کتاب فرهنگ معین که به همین معنی گرفته است. یا در کتاب فرهنگ عمید چنین آمده که « آنچه برای حصول امری یا به جهت حفظ و نگه داری خود به کار می برند از قبیل افسون، دعا، تعویذ، و مانند آن». در کتاب دانشنامه اسلامی هم به معنی « شیء، نوشته، تصویر، دعا و ورد برای دفع بلا، بیماری و تعرض موجودات و نیروهای شریر» آمده است.

حرزهای معروف و مشهور منسوب به معصومین (علیهم السلام) و صحابه ایشان

باید در نظر داشت که حرزهای زیادی از ائمه معصومین (علیهم السلام) و گاها صحابه آنها به ما رسیده است. با این حال برخی از این حرزها که از شهرت بیشتری برخوردار می باشند را با توضیح مختصری بیان می کنیم:

• حرز امام جواد (علیه السلام)

معروف ترین و معتبرترین حرز در بین حرزهای معصومین (علیهم السلام)، حرز امام جواد (علیه السلام) می باشد. از امام جواد (علیه السلام) نقل است که فرمود: «خود را به این دعا حرز کن که اگر همه اهل زمین علیه تو قیام کنند از همه آنها ایمن باشی».

آثار حرز با توجه به متن دعا (بهترین حرز):

الف) دفع بلا

در بین ادعیه و احراز، مشهور ترین حرز برای دفع بلا، حرز امام جواد (علیه السلام) است.

1- دورشدن نگاه و زبان سوء دشمن 2- دفع شر مردم و سلاطین، شیاطین، جنیان و غولان 3- حفظ از فریب و دشمنی و فساد 4- حفظ از جراحت و غرق شدن 5- حفظ از هلاکت قتل و انتقام و قطع شدن 6- حفظ از بیماری و ناخوشی 7- حفظ از شکست خوردن و حفظ آبرو 8- حفظ از فقر و گرسنگی و عطش 9- حفظ از وسوسه و نقصان در دین 10- افزایش قدرت و نیروی شخص 11- حفظ از هر بدی و ترس
ب) دفع چشم زخم
ج) دفع سحروطلسم
د) آرامش و رفع اضطراب
منبع: مهج الدعوات 52، س15

• حرز ابی دجانه

حرز ابی دجانه دعای خاصی است که پیامبر (صلی الله علیه و آله) به یکی از اصحاب خود به نام ابی دجانه تعلیم داد. این دعا باعث دفع اذیت و آزار اجنه و پریان می شود. این حرز با توجه به میزان و حجم متن، به دو نوع قابل تقسیم می باشد. یک قسم حرز ابی دجانه کبیر است و قسم دیگر آن، حرز ابی دجانه صغیر است. بنابراین حرز ابی دجانه دو قسم دارد: حرز ابی دجانه کبیر یا صغیر. البته احتمالا خواص حرز ابی دجانه کبیر بخاطر زیادتر بودن متن دعای آن، بیشتر از خواص حرز صغیر می باشد.

• حرز امیرالمومنین (علیه السلام)

سید بن طاووس در کتاب مهج الدعوات، از امیرالمومنین علی (علیه السلام) حرزی تحت عنوان حرز امیرالمومنین (علیه السلام) را آورده است. این حرز در مفاتیح آمده و خاصیت دفع سحر و طلسم را دارا می باشد.

• حرز حضرت زهرا (علیها السلام)

از آن حضرت نقل شده؛ دو حرز بسیار با برکت و پرفایده است که هر دو به “حرز حضرت زهرا” مشهور هستند. حرز اول معروف به حرز “یاحی یا قیوم” می باشد و حرز دوم به “بسم الله النور” شهرت یافته که جهت دفع تب مفید است.

• حرز چهارده معصوم (علیهم السلام)

حرز چهارده معصوم (علیهم السلام)، متشکل از 14 نوع دعا و حرز است که همگی از سوی اهلبیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) نقل گردیده است و در یک متن واحد نگارش می شود که همراه کننده آن همه خواص را با هم دارا می گردد.

• حرز رقعه الجیب

رقعه الجیب حرزی است که منسوب به امام رضا (علیه السلام) می باشد. در توضیح نام این حرز در کتاب مهج الدعوات چنین آمده که وقتی امام رضا (علیه السلام) به قصر حمید بن قحطبه فرود آمدند، جامه خود را بیرون آوردند و آن را به حمید دادند. وقتی حمید آنرا گرفت و به کنیزک خود داد تا آنرا بشوید، در جیب آن حضرت رقعه ای یافت که در پاسخ به فایده داشتن این حرز حضرت فرمود: «ای حمید این عوذه ای است که هرگز آنرا از خود جدا نمی سازم. هرکس این عوذه را همراه خود نگاه دارد هر آینه از او دفع بلا می شود و حرزی نگاه دارنده از شر شیطان رجیم خواهد بود».

• حرز امام هادی (علیه السلام)

برای امام هادی (علیه السلام) دو حرز مشهور در کتاب مهج الدعوات نقل شده است. حرز اول که معروف به حرز کبیر امام هادی (علیه السلام) است و به آن ام صبیان هم می گویند خاصیت نگهداری از نوزادان را دارد. در حرز دوم که متن کوچکتری دارد و به حرز صغیر امام هادی (علیه السلام) مشهور شده؛ برایش آثار جلب محبوبیت ذکر شده است.

• حرز یمانی

حرز یمانی یکی از ادعیه معروف امام علی (علیه السلام) است که چون به فردی از یمن تعلیم داد به این اسم شهرت یافته است. برای این دعا آثار زیادی در دفع بلا و رفع سختی ها نقل شده ولی از آنجا که اثر همراهی این دعا در نابودی دشمنان مانند شمشیر است به “دعای سیفی” نیز مشهور شده است. نقل است که امیراسحاق استرآبادی در تشرفی که خدمت حضرت ولی عصر (ارواحنا فداه) داشته این دعا را در نزد ایشان می خواند و حضرت اشتباهات وی را تصحیح فرموده است.

 

معنی حرز در لغت چیست؟ – مجرب ترین و معروف ترین حرزها,معنی حرز در لغت نامه,معنی حرز در لغت نامه دهخدا,حرز در لغت,معنی حرز در لغت نامه,حرز لغت نامه,مجرب ترین حرز,حرز مجرب,حرز مجرب امام جواد,حرز مجرب للرزق,حرز مجرب للعين والحسد,حرز مجرب لبكاء الأطفال,حرز مجرب لبكاء الطفل,حرز مجرب امام جواد ع,حرز مجرب للحمل

 

برگرفته از سایت دعایاب مرجع ادعیه و اذکار قرآنی